Grond-voor-Grond: verkoop gronden ten behoeve van de realisatie van het NNN

Realisatie en prognose verkoop Grond-voor-Grond.
Sinds 2014 is de provincie in het kader van Grond-voor-Grond bezig met de planmatige verkoop van het overtollige BBL-bezit buiten het Natuurnetwerk Nederland (NNN) of andere provinciale doelen conform planning te verkopen. Deze planning is gebaseerd op het uitgangspunt, dat verkoop geen marktprijs-verstoring mag veroorzaken, waardoor een grens dient te worden gesteld aan het jaarlijks op de markt te brengen hectares. Deze is gesteld op circa 300 ha landbouwgrond.
Daarnaast kunnen sommige gronden nog niet worden verkocht, omdat gestudeerd wordt op strategische inzet van deze gronden ten behoeve van groene of andere provinciale belangen.

Eind 2016 en begin 2017 zijn twee onderzoeken uitgevoerd om de opname in de markt van het verkochte bezit te monitoren en de waarde van de huidige grondvoorraad te actualiseren. De uitkomsten van deze onderzoeken bepalen mede de omvang en fasering van het te verkopen bezit. De uitgevoerde onderzoeken waren:

• Grondprijsmonitor 2016;
• Actualisatie businesscase opbrengsten uit verkoop Grond-voor-Grond 2017.

Grondprijsmonitor 2016
Eind 2016 heeft de provincie de Grondprijsmonitor 2016 opgesteld. Deze monitor heeft tot doel te beoordelen of de provincie haar grond-voor-grond gronden marktconform verkoopt en tevens de agrarische grondmarkt in Zuid-Holland niet verstoort. Ten behoeve van deze monitor heeft de provincie de relevante data vanaf 2013 met betrekking tot de aan- en verkoop van transacties in de agrarische sector van Zuid-Holland betrokken van het kadaster. Vervolgens heeft een analyse plaatsgevonden tussen het gemiddelde prijsniveau van de transacties tussen derden en de agrarische transacties waarbij de provincie betrokken is geweest. Voor gebieden waar de provincie op jaarbasis een marktaandeel heeft (in omvang van het aantal transacties) van minder dan 10% zijn de transacties in de analyse buiten beschouwing gelaten.
Op basis van deze uitgevoerde analyse blijkt dat het gemiddelde prijsniveau van de transacties waar de provincie betrokken bij is geweest niet veel afwijkt van het gemiddelde prijsniveau bij de overige transacties. Tevens blijkt dat in de gebieden waar de provincie een marktaandeel heeft van > 10% het prijsniveau eveneens niet sterk afwijkt. Op basis hiervan is geconcludeerd dat de provincie marktconform handelt en de grondmarkt niet verstoort. De Grondprijsmonitor 2016 is begin 2017 ter informatie aan GS aangeboden.

Actualisatie businesscase opbrengsten uit verkoop GvG 2017
In opdracht van de provincie is door een extern rentmeesterkantoor de nog te verkopen Grond-voor-Grond percelen getaxeerd. Deze taxatie is uitgebreider en gedetailleerder uitgevoerd dan de globale waardering ten tijde van de overdracht van de gronden DLG naar PZH in 2013.
De belangrijkste conclusies zijn dat de totale waarde van het te verkopen areaal naar boven is bijgesteld als gevolg van een groter te verkopen bezit dan waar in 2013 nog van was uitgegaan, de prijsontwikkeling binnen de agrarische markt over de afgelopen 3 jaren, het wegvallen van veronderstelde risico’s (15%) voor de eerste jaren 2014 t/m 2016 en een beter inzicht in de opbrengstpotentie van het te verkopen vastgoed (o.a. ook het te gelde maken van eventuele ruimte voor ruimte rechten). Gecorrigeerd voor risico en na aftrek van proceskosten komen de totale gerealiseerde en nog te realiseren netto opbrengsten uit verkoop en beheer op een bedrag van € 141,4 mln. Dit is het bedrag dat beschikbaar is / komt voor de realisatie van het Natuurnetwerk Zuid-Holland. In de Begroting 2018, het Programma Zuid-Holland Groen (PZG) en het Kaderbesluit Groen (KG) 2018, zijn de cijfers hierop aangepast.

Tot en met 2016 is € 60,1 mln gerealiseerd, in 2017 is € 14 mln geraamd en voor de periode na 2021 € 19,2 mln. Over de begrotingsperiode 2018-2021 zijn de gefaseerde netto opbrengsten uit verkoop en beheer:

Bij de jaarrekening zal beoordeeld worden of er redenen zijn de (planning van) de opbrengstrealisatie aan te passen, bijvoorbeeld omwille van de ontwikkeling op de agrarische markt of signalen van prijsverstoring.
Via de reguliere planning en control-cyclus zal de begroting zo nodig worden aangepast.

Waarderingsbeleid Grond-voor-Grond
De balanspositie van de Grond-voor-Grond gronden is verwerkt in de cijfers van de Jaarrekening 2016 en is door de externe accountant van de provincie gecontroleerd en als correct beoordeeld.
Het verschil tussen de opbrengsten uit verkoop van de grond, minus risicofactor, minus boekwaarde verkochte grond en minus verkoopkosten is dekkingsmiddel voor de realisatie van de Natuurnetwerk Nederland doelstellingen.

Tijdelijk Beheer
In juli 2014 heeft het college van Gedeputeerde Staten het “Provinciaal beheerkader voor het tijdelijk beheer van de BBL-gronden” en aanvullend daarop in maart 2016 het Handelingskader Pacht vastgesteld. De meeste gronden die de provincie in afwachting van verkoop of inrichting in eigendom heeft worden jaarlijks verpacht in geliberaliseerde pacht. Het betreft veelal gronden in agrarisch gebruik waaronder gronden voor natuur (binnen de NNN begrenzing) en gronden met een weidevogel-doelstelling. Voor gronden binnen NNN en gronden met weidevogel-doelstelling worden beperkende voorwaarden in het pachtcontract opgelegd (zoals minder gebruik mest) en wordt een korting, na controle op naleving, op de pacht gegeven. De provincie bezit ook een aantal gebouwen waarbij wordt geïnvesteerd in waardebehoud en veiligheid.

Voor 2018 worden de opbrengsten geraamd op € 0,9 mln en de kosten op € 0,5 mln. Als gevolg van de verkoop van het overtollige bezit en het “doorleveren” van ingerichte gronden aan de terrein beherende organisaties zullen de kosten en opbrengsten uit tijdelijk beheer de komende jaren geleidelijk afnemen.