3. Inventarisatie Weerstandscapaciteit en Risico's

3.1 Toelichting op de inventarisatie van de risico's

Bij het inventariseren van risico’s voor onderhavige paragraaf is naast actualiteit van de risico’s nadrukkelijk aandacht besteed aan de relatie tussen de risico’s en de al aanwezige risicobuffers binnen de begrotingsprogramma’s.
Dit heeft er toe geleid dat een groot aantal risico’s is weggevallen, omdat hier binnen de betreffende begrotingsprogramma’s al reserveringen c.q. voorzieningen voor zijn getroffen.
Een opvallend voorbeeld hiervan is het risico rond de indexatiekloof openbaar vervoer. In het kader van de werking van het ‘gesloten systeem’ voor mobiliteit, worden overblijvende middelen binnen dit begrotingsdoel vastgehouden in de reserves om het risico af te dekken. Deze buffer is van een zodanige omvang dat nog een reservering via de algemene middelen niet meer doelmatig is. De vraag die bij dit risico nog rest, is of een reservering van dergelijke omvang binnen het programma moet worden aangehouden, gegeven het substantiële beslag op te besteden programmamiddelen. Deze vraag wordt meegenomen in de discussie over risicobereidheid en begrotingssystematiek.
Voor de risico’s op lagere opbrengsten Motorrijtuigenbelasting en lagere uitkering Provinciefonds is er bewust voor gekozen de behoedzaamheidsmarge binnen het programma te laten vervallen en zodoende programmamiddelen vrij te spelen. Deze risico’s worden nu alleen nog afgedekt via de algemene middelen en niet meer via buffers voor specifieke begrotingsposten.

Vervolgens is bij het programma 2.1 een eerste stap gezet om de relatie tussen risico’s en reserveringen binnen het programma transparanter te krijgen. In de komende periode zullen een aantal grotere dossiers worden geanalyseerd op risico’s en zal expliciet het gesprek worden gevoerd over waar, welke risico’s af te dekken en voor welke periode. Vooruitlopend hierop is in de paragraaf alvast een risico opgenomen met betrekking tot onvoorziene incidenten bij projecten in uitvoering. Zodra meer informatie over risico’s binnen de projecten en programma’s beschikbaar is en in welke mate deze binnen de projecten en het programma worden beheerst, kan het risico in de paragraaf worden gekwantificeerd.

Een opvallend nieuw risico in de paragraaf is het informatieveiligheidsrisico. De afdeling Informatisering en Automatisering is, mede op advies van de rekenkamer, gestart met het in kaart brengen van de informatieveiligheidsrisico's binnen de verschillende werkprocessen van de provincie. Aan de hand van de risico’s wordt de impact bepaald en welke aanvullende beheersmaatregelen nodig zijn.

Onderstaande tabel bevat de uitkomsten van de inventarisatie van risico's (die niet volledig zijn afgedekt door beheersmaatregelen). Daaronder een toelichting op de wijzigingen ten opzichte van de Jaarrekening 2016.

Vervallen risico's

• Deelname GR Midden-Delfland
  De provincie is per 31-12-2017 uitgetreden uit het recreatieschap Midden-Delfland.
• Deelname aan ontwikkelingsmaatschappij Nieuwe Westland
  De vooruitzichten op lange termijn zijn gunstig. Mocht waardevermindering van de aandelen in de toekomst optreden zal, indien noodzakelijk, hiervoor een voorziening worden getroffen.

• Niet tot uitvoering komende infraprojecten
  Voor de voorbereidingskosten van projecten zijn middelen beschikbaar binnen het PZI. Voorbereidingskosten komen alleen ten laste van het investeringsbudget als er een uitvoeringsbesluit aan ten grondslag ligt. De materiële gevolgen van dit risico worden opgevangen binnen de reserve van programma Bereikbaarheid.
• Ontwikkeling loonkosten
  De loonkosten voor 2018 zijn bekend door vaststelling van de nieuwe CAO. De (financiële) gevolgen zijn verwerkt in de Begroting 2018.
• Individueel Keuzebudget (IKB)
  Het IKB is onderdeel geworden van de loonkosten en daarmee verwerkt in de Begroting 2018.
• Uitbetalen obligaties in 1957 en 1959
  Een vaste post (voorziening) voor de uitbetalingen is opgenomen in het programma.

• Renterisico

Voor het renterisico's is een PM opgenomen. In de Begroting 2018 is rekening gehouden met een behoedzaam scenario voor rente-ontwikkeling. Het risico wordt gemonitord.

• Indexatiekloof OV
  Hiervoor is een reservering opgenomen binnen het begrotingsprogramma. Deze reservering heeft een dusdanige omvang dat de indexatiekloof tot 2029 kan worden opgevangen.
• Sloopkosten voormalige provinciale bescherming bevolking (BB) bunker

Gegeven het feit dat het ondergrondse deel van de bunker moet worden verwijderd als gering wordt geschat en de kosten van verwijdering van een zodanige omvang zijn dat deze kunnen worden opgevangen in de reguliere programmabegroting is het risico uit de paragraaf Weerstandsvermogen verwijderd.

• Derde Merwedehaven

Naar aanleiding van de resultaten van het uitgevoerde strafrechtelijk onderzoek en met de constatering dat er geen aansprakelijkheidszaken zijn geweest, kunnen we ervan uitgaan dat er met betrekking tot de asbestkwestie Derde Merwedehaven geen financieel risico meer aanwezig is.

Nieuwe risico's

• Incidenten bij projecten in uitvoering
  Evenals bij incidenten aan het areaal kunnen bij projecten in uitvoering incidenten voorkomen. Geïnventariseerd wordt in hoeverre hier rekening mee wordt gehouden bij de projecten in uitvoering en in hoeverre de provincie hiervoor is verzekerd. Als de inventarisatie afgerond is, kan dit risico worden gekwantificeerd.
• Claims subsidieregeling bedrijventerreinen
  Binnen de subsidieregeling is er een mogelijkheid voor beroep op het maximale subsidiebedrag. Dit geldt alleen nog voor de openstaande dossiers binnen de aflopende regeling. Tot nu toe is hier beperkt een beroep op gedaan.
• Risico’s informatieveiligheid
  Betrouwbare informatie is cruciaal voor het functioneren van onze organisatie. Knelpunten in de informatievoorziening of informatiebescherming kunnen onze bedrijfsvoering substantieel schaden. Op dit moment worden de informatieveiligheidsrisico’s bij de belangrijkste bedrijfsprocessen in kaart gebracht. Op basis hiervan kan de impact worden bepaald en worden beoordeeld of aanvullende beheersmaatregelen nodig zijn.
• Deelnamerisico Houdstermaatschappij Zuid-Holland
  De Houdstermaatschappij Zuid-Holland is in 2017 opgericht en in de loop van 2017 worden kapitaalstortingen verricht. Net als bij InnovationQuarter en ROM-Drechtsteden loopt de provincie risico op waardedaling van het gestorte aandelenkapitaal.

3.2 Toelichting op de inventarisatie van de weerstandscapaciteit

Onderstaande tabellen bevat de uitkomsten van de inventarisatie van de weerstandscapaciteit (stand Begroting 2018).

Structurele weerstandscapaciteit
De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit de onbenutte belastingcapaciteit in de algemene middelen.
Het structurele saldo is niet meegenomen bij deze inventarisatie (dit vanwege onzekerheid over de uitkomsten van het regeerakkoord).

Uit de tabel blijkt een structurele weerstandscapaciteit van gemiddeld € 71,6 mln. Hiertegenover staan circa
€ 4 mln aan structurele risico's (zie onderdeel 3.1). Daarmee komen we op een structureel weerstandsvermogen van “17,9” (€ 71,6 mln delen door € 4 mln). Dat betekent dat tegenover elke euro aan structurele risico’s ruim € 17 euro aan structurele weerstandscapaciteit beschikbaar te maken is. Dat is ruim meer dan de (door eigen beleid) voorgeschreven streefwaarde van “twee”

Incidentele weerstandscapaciteit
De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit de algemene reserve en dat deel van de programmareserves waar geen juridische verplichtingen tegen overstaan.

Uit de tabel blijkt een incidentele weerstandscapaciteit van € 696 mln. Hiertegenover staan € 34 mln aan incidentele risico's. Daarmee komen we op een incidenteel weerstandsvermogen van “20,7” (€ 696 mln delen door € 33,5 mln). Dat is ruim meer dan de (door eigen beleid) voorgeschreven streefwaarde van “twee”.